Người Nhật nổi tiếng với khả năng quản lý tài chính, trong đó cách tiết kiệm tiền của người Nhật được đánh giá là hiệu quả và có tính ứng dụng cao. Bạn sẽ nhận thấy sự khác biệt rõ rệt trong tài chính và khả năng quản lý tiền bạc nếu học hỏi và áp dụng theo các phương pháp tiết kiệm tiền nổi tiếng và hiệu quả trong bài viết dưới đây.
1. Áp dụng phương pháp Kakeibo – “Sổ chi tiêu tài chính”
Kakeibo có nghĩa là sổ chi tiêu tài chính, đây là phương pháp ghi chép chi tiêu bằng tay để cá nhân có thể theo dõi và kiểm soát thu nhập và chi phí hàng tháng. Phương pháp này được sáng tạo bởi Motoko Hani vào năm 1904 và là cách tiết kiệm tiền truyền thống của người Nhật nổi tiếng đến tận ngày nay. Sau đây là các bước áp dụng phương pháp Kakeibo và một số lưu ý cho bạn:
1.1. 7 bước thực hiện Kakeibo để tiết kiệm tiền hiệu quả
Trước khi bắt đầu với phương pháp Kakeibo, bạn cần có câu trả lời cho 4 câu hỏi sau đây để xác định được mục tiêu và hướng đi cho việc tiết kiệm tiền của bạn:
Bạn có bao nhiêu tiền?
Bạn chi bao nhiêu tiền?
Bạn muốn tiết kiệm bao nhiêu?
Bạn cải thiện điều đó bằng cách nào?
Sau khi đã xác định được 4 câu trả lời trên, bạn đã có thể áp dụng 7 bước dưới đây để thực hiện phương pháp Kakeibo dễ dàng và hiệu quả:
Bước 1: Bạn cần chuẩn bị sổ tay hoặc sử dụng ghi chú trên điện thoại để ghi chép chi tiêu.
Bước 2: Ghi chép lại tất cả các khoản thu đã có được như tiền lương, thưởng, lợi nhuận kinh doanh… vào sổ hoặc ghi chú đã chuẩn bị.
Bước 3: Ghi lại tất cả khoản chi trong tháng như tiền ăn, tiền điện nước, tiền mua sắm… một cách chi tiết nhất.
Bước 4: Xác định số tiền bạn muốn tiết kiệm trong tháng và cất riêng số tiền này.
Bước 5: Ghi chép các chi tiêu theo phân loại thành các danh mục như chi phí sinh hoạt cố định, chi phí mua sắm, chi phí vui chơi, giải trí, chi phí ăn uống, chi phí phát sinh…
Bước 6: Xây dựng mục tiêu thực hiện tài chính của tháng, bạn cần chú ý vào khoản chi và nên hạn chế các chi tiêu không cần thiết như chi phí vui chơi, giải trí, chi phí mua sắm hoặc chi phí ăn uống bên ngoài để bảo toàn khoản chi trong mức đã hoạch định ở bước 3.
Bước 7: Nhìn lại chi tiêu của tháng. Nếu xuất hiện chênh lệch giữa khoản chi đã ghi chép trước đó và khoản chi thực tế, bạn nên đánh dấu và chú ý để đưa ra cách chi tiêu phù hợp hơn ở tháng tiếp theo.
Sau khi thực hiện tất cả các bước trong phương pháp Kakeibo, bạn hãy hỏi lại bản thân các câu hỏi dưới đây, nhằm đánh giá quá trình chi tiêu và tiết kiệm trong tháng qua của mình:
Trong tháng, bạn đã đạt mục tiêu đề ra chưa?
Bạn đã tìm ra cách để tiết kiệm cho tháng tới chưa?
Bạn tiêu nhiều tiền ở chỗ nào?
Bạn sẽ thay đổi điều gì ở tháng tới?
Những câu hỏi trên sẽ giúp bạn nhìn lại nỗ lực của bản thân và kết quả của mục tiêu tiết kiệm trong tháng. Ngoài ra, bạn cũng sẽ hình dung rõ hơn về cách chi tiêu cũng như tiết kiệm tiền trong thời gian lâu dài như thế nào để tối ưu được các chi phí. Đặc biệt, sẽ đem đến cho bạn kinh nghiệm, rèn luyện thói quen tiết kiệm một cách chủ động và có trách nhiệm hơn trong tương lai.
1.2. 3 lưu ý khi tiết kiệm tiền theo phương pháp Kakeibo
Khi thực hiện cách tiết kiệm tiền của người Nhật theo phương pháp Kakeibo, bạn cần lưu ý 3 điều sau:
Giữ lại các hóa đơn mua sắm để ghi chép chính xác hơn và biết được mình đang dùng tiền cho những hạng mục nào nhiều nhất.
Kiên nhẫn ghi chép chi tiêu, thực hiện cẩn thận, tốt nhất là nên làm hàng ngày để tránh thiếu sót.
Ngay cả khi thu nhập thấp, bạn vẫn nên có kế hoạch quản lý tài chính, tiết kiệm và ghi lại chi tiêu mỗi tháng để sử dụng tiền một cách hiệu quả.
Ghi lại các hạng mục chi tiêu trong sổ tay một cách chi tiết và dễ hiểu nhất
Bạn hãy cố gắng ghi lại các hạng mục chi tiêu trong sổ tay một cách chi tiết và dễ hiểu nhất.
2. Áp dụng phương pháp Konmari – Loại bỏ đồ không cần thiết
Phương pháp Konmari là một cách tiết kiệm tiền của người Nhật, được lấy cảm hứng từ việc dọn dẹp và loại bỏ những vật dụng không cần thiết trong nhà của một chuyên gia nội thất tên Marie Kondo. Người Nhật đã áp dụng nguyên tắc của phương pháp này từ việc chỉ giữ lại những đồ vật mang lại niềm vui cho họ và vứt bỏ những thứ không làm họ hạnh phúc.
Từ nguyên tắc trên, bạn có thể tiết kiệm tiền bằng cách sắp xếp đồ theo các danh mục cụ thể như quần áo, giày dép, sách… và xem xét giữ lại các đồ vật cần thiết và vứt bỏ những thứ không sử dụng nhiều. Sau đó, xếp gọn gàng những thứ bạn giữ lại vào những nơi dễ tìm, để có thể nhanh chóng tìm ra và sử dụng.
Phương pháp tiết kiệm tiền của người Nhật – Konmari, giúp bạn có lối sống tối giản hơn, loại bỏ những vật dụng bị lãng quên/không sử dụng đến. Điều này, một phần sẽ giúp bạn tiết kiệm tiền một cách đáng kể trong tương lai, do bạn sẽ phải suy nghĩ kỹ trước khi bỏ tiền ra mua một món đồ mới, tránh trường hợp mua sắm “quá tay” nhưng lại ít sử dụng đến chúng.
Phương pháp Konmari hướng tới việc loại bỏ thói quen mua sắm không cần thiết
Cách tiết kiệm tiền của người Nhật theo phương pháp Konmari hướng tới việc loại bỏ thói quen mua sắm những thứ không cần thiết.
3. Xây dựng thói quen tiết kiệm từ nhỏ cho trẻ
Việc tiết kiệm từ nhỏ được người Nhật tin rằng sẽ giúp trẻ em có một tư duy tài chính sớm và chuẩn bị cho tương lai tốt hơn. Thông qua thói quen, người Nhật cho trẻ tự quản lý tiền từ việc đưa một khoản tiền túi nhất định mỗi tuần hoặc mỗi tháng để trẻ tự quyết định cách sử dụng. Điều này giúp trẻ học cách lập ngân sách, phân bổ tiền cho các khoản chi phí khác nhau và tiết kiệm cho những điều mình muốn.
Ngoài ra thay vì giữ tiền cho trẻ, các bố mẹ/gia đình tại Nhật Bản sẽ mở sổ tiết kiệm tại ngân hàng cho trẻ hoặc khuyến khích trẻ cất tiền vào ống heo tiết kiệm mỗi ngày. Điều này giúp trẻ có thể tích lũy được một khoản tiền lớn hơn và nhận được lãi suất từ ngân hàng hoặc sự động viên từ gia đình.
Trẻ em được dạy cách sử dụng tiền và quản lý tiền bạc
Trẻ em Nhật Bản được dạy cách sử dụng tiền và quản lý tiền bạc từ rất sớm.
Bên cạnh đó, việc chú trọng đến việc giáo dục tài chính cho trẻ em là không thể thiếu. Người Nhật giáo dục trẻ thông qua các hoạt động hấp dẫn và bổ ích, ví dụ: Chơi trò chơi giả lập kinh doanh, đọc sách về tài chính… Các hoạt động này sẽ giúp trẻ nâng cao kiến thức và kỹ năng về tài chính và hiểu được giá trị của tiền bạc.
Trẻ em Nhật Bản được học cách quản lý tài chính
Trẻ em Nhật Bản được học cách quản lý tài chính và nâng cao kỹ năng tự chủ tài chính thông qua các hoạt động giáo dục.
4. Cách tiết kiệm trong sinh hoạt hàng ngày của người Nhật
Người Nhật cho rằng việc tiết kiệm tiền sẽ hiệu quả hơn nếu chúng ta biết kiểm soát các khoản chi tiêu trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những cách người Nhật thường dùng để tiết kiệm chi tiêu trong sinh hoạt:
4.1. Sử dụng phương tiện công cộng
Người Nhật có xu hướng sử dụng tàu điện ngầm để tiết kiệm chi phí đi lại. Còn ở Việt Nam, bạn có thể sử dụng các phương tiện công cộng như tàu điện Metro Cát Linh ở Hà Nội, xe bus, xe khách… để có thể di chuyển một cách thuận lợi giữa các quận, huyện trong thành phố và liên tỉnh.
Với giá vé chỉ từ 5.000 VND – 20.000 VND/ lượt hoặc bạn có thể mua vé xe bus theo tháng với giá dao động chỉ từ 55.000 VND/ tháng, bạn đã có thể tiết kiệm 70% chi phí so việc di chuyển bằng xe ôm công nghệ hay taxi.
Người Nhật di chuyển bằng tàu siêu tốc
Người Nhật rất ưa chuộng sử dụng tàu siêu tốc làm phương tiện di chuyển hàng ngày vì vừa tiết kiệm tiền, vừa tiết kiệm thời gian.
4.2. Tiết kiệm điện – nước sinh hoạt
Người Nhật luôn sử dụng điện – nước sinh hoạt một cách hợp lý tiết kiệm, tránh lãng phí. Cụ thể, đây là cách người Nhật tiết kiệm điện nước mỗi tháng mà bạn có thể học tập:
1 – Cách tiết kiệm nước
Hạn chế rửa đồ dưới vòi trực tiếp: Thay vì rửa đồ ăn hay vật dụng dưới vòi nước, bạn có thể vặn vòi sẵn nước ra thau và lấy ra lượng nước vừa đủ để rửa.
Trồng những loại cây giữ nước tốt: Nếu có ý định trang trí nhà ở bằng cây xanh, người Nhật thường có xu hướng trồng các loại cây giữ nước tốt để hạn chế số lần và lượng nước cần phải tưới để chăm cây. Từ đó, cũng sẽ giúp tiết kiệm một lượng nước đáng kể.
Tái sử dụng nước: Bạn có thể sử dụng lượng nước còn dư, còn sạch sau khi đã sử dụng để tưới cây hoặc tẩy rửa vật dụng, thực phẩm, việc này giúp tối ưu lượng nước đang có, tránh việc đổ bỏ nước lãng phí.
Tránh thải rác xuống bồn vệ sinh: Khi thải rác xuống bồn vệ sinh sẽ cần một lượng nước khá nhiều để có thể xả trôi, do đó đừng biến bồn vệ sinh thành chiếc thùng rác “ngốn” nước. Thay vào đó, hãy trang bị thùng rác riêng để đựng chất thải, sẽ giúp bạn tiết kiệm được lượng nước trong bồn sau mỗi lần nhấn xả không cần thiết.
Tiết kiệm nước có thể giúp bạn tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường
Tiết kiệm nước có thể giúp bạn tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.
2 – Cách tiết kiệm điện
Tương tự tiết kiệm nước, tiết kiệm điện cũng là một thói quan rất quan trọng được người Nhật chú ý tới. Sau đây là một số cách được người Nhật sử dụng để tiết kiệm điện:
Đóng kín cửa khi sử dụng máy lạnh: Hơi lạnh thoát ra từ các khe hở sẽ làm tiêu hao năng lượng điện rất lớn, bạn hãy chú ý đóng kín cửa khi sử dụng máy lạnh để giảm số điện sử dụng và tiết kiệm chi phí điện
Vệ sinh các thiết bị điện thường xuyên: Điều này sẽ giúp các thiết bị điện hoạt động ổn định, bền bỉ và không tốn công suất, tránh lãng phí điện năng và hạn chế các trường hợp bị hỏng hóc do bụi bẩn tích tụ lâu ngày gây hoen rỉ.
Tận dụng ánh sáng và gió tự nhiên: Bạn có thể tận dụng nguồn năng lượng sạch từ gió và ánh sáng bằng cách mở cửa sổ, cửa nhà để hút được luồng gió mát tự nhiên. Hãy tận dụng những nguồn năng lượng tự nhiên miễn phí để tiết kiệm tiền và nâng cao sức khoẻ của bạn.
Sử dụng bóng đèn LED tiết kiệm điện: Một chiếc đèn LED với công suất phát sáng tương tự đèn thường sẽ tiết kiệm khoảng 75% năng lượng và có tuổi thọ cao hơn 3 – 5 lần so với đèn sợi đốt thông thường. Đèn LED có thể phát sáng ngay lập tức và ổn định, do đó, nếu có nhu cầu phát sáng, bạn nên học tập người Nhật sử dụng đèn LED thay vì đèn sợi đốt để tiết kiệm điện.
Rút các đồ điện tử ra khỏi ổ khi không sử dụng: Các thiết bị điện nếu không được rút phích cắm vẫn tiêu hao năng lượng ngay cả khi đã tắt. Việc này có thể tốn từ 5% – 10% năng lượng sử dụng của khu dân cư, do đó, rút các đồ điện tử ra khỏi ổ khi không sử dụng sẽ giúp tiết kiệm khoảng hơn 2.000.000 VND/năm cho gia đình bạn.
Chú ý tới các thiết bị điện trong nhà để đảm bảo không làm hoá đơn tiền điện tăng cao
Hãy chú ý tới các thiết bị điện trong nhà của bạn để đảm bảo không làm hoá đơn tiền điện của bạn tăng cao.
4.3. Tiết kiệm chi phí ăn uống
Người Nhật cũng chi tiêu rất hợp lý trong chế độ ăn uống hàng ngày. Dưới đây là một số cách tiết kiệm chi phí ăn uống của người Nhật mà bạn có thể áp dụng:
Tự nấu ăn tại nhà: Thay vì đi ăn tại nhà hàng hay quán ăn đắt đỏ, bạn nên có thói quen tự nấu ăn tại nhà để tiết kiệm hơn và đảm bảo vệ sinh. Đối với sinh viên hoặc nhân viên văn phòng, bạn có thể tự nấu ăn và mang theo, tiết kiệm được 40.000 VND – 50.000 VND cho một bữa ăn trưa.
Giới hạn một số tiền nhất định cho việc ăn uống bên ngoài: Việc ăn uống bên ngoài là không thể tránh khỏi, bạn có thể dành ra một số tiền cố định hàng tháng cho khoản chi này và phải kiên trì thực hiện không vượt quá số ngân sách đó.
Tìm nguồn mua bán rẻ: Các siêu thị bán lẻ hay các chợ truyền thống là các nguồn mua có giá thành hợp lý cho người tiêu dùng, bạn có thể mua sắm vào cuối tuần để hưởng các ưu đãi giảm giá hoặc mua các sản phẩm khuyến mãi, tặng kèm.
Chỉ mua những thứ cần thiết: Không nên mua sắm quá nhiều đồ ăn uống cùng một lúc, điều này sẽ dẫn đến việc hư hỏng hay hết hạn sử dụng. Do đó, bạn nên lên thực đơn cho cả tuần trước khi đi chợ để tránh lãng phí.
Tiết kiệm chi phí ăn uống bằng cách nấu ăn tại nhà
Nấu ăn tại nhà sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí dành cho việc ăn uống, đồng thời tốt cho sức khỏe của bản thân.
4.4. Tiết kiệm khi mua sắm nhu yếu phẩm
Nhu yếu phẩm là những đồ dùng phục vụ cho nhu cầu cá nhân như quần áo, giày dép, đồ trang trí… Bạn sẽ tốn một khoản tiền không nhỏ nếu như không biết cách tiết kiệm khi mua sắm. 3 mẹo sau đây của chúng tôi sẽ giúp bạn làm điều này:
Chọn các sản phẩm có thể tái sử dụng: Thay vì sử dụng các sản phẩm dùng một lần như bao bì nilon hay các sản phẩm chỉ có một chức năng, bạn có thể lựa chọn túi vải, lọ thuỷ tinh hay các sản phẩm đa năng để dễ dàng tái sử dụng, tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.
Liệt kê trước những vật dụng cần mua: Để kiểm soát việc này, bạn nên liệt kê những thứ bạn sẽ mua và nhìn lại xem chúng có thật sự cần thiết hay không, đặc biệt là với những món đồ có giá trị cao. Hãy kiên trì thực hiện theo kế hoạch để đảm bảo bạn không bị “cám dỗ” mua sắm từ bên ngoài.
Tiết kiệm khi mua sắm nhu yếu phẩm
Mua sắm vừa đủ giúp bạn tiết kiệm chi phí và không lãng phí với những thứ không cần thiết.
5. Gửi tiết kiệm ngân hàng
Theo báo cáo thống kê từ tổ chức tài chính, người Nhật có xu hướng gửi tiết kiệm ngân hàng lên đến 17-20% thu nhập, hiện đây là mức tiết kiệm cao nhất thế giới. Nhờ thói quen tiết kiệm phần lớn thu nhập của người dân đã giúp chính phủ Nhật có thể dùng làm nguồn vốn quan trọng nhằm tạo ra nền kinh tế quốc gia được tái đầu tư và phát triển.
Gửi tiết kiệm ngân hàng là một hình thức gửi tiền an toàn, sinh lời cao từ nguồn tiền nhàn rỗi cá nhân. Chi tiêu hợp lý để tích lũy tiết kiệm ngay hôm nay sẽ là giải pháp giúp bạn từng bước tự chủ tài chính trong tương lai.
Người Nhật lựa chọn gửi tiết kiệm ngân hàng
Cách tiền tiết kiệm của người Nhật từ việc gửi ngân hàng có lãi suất hấp dẫn giúp bạn tích lũy số tiền nhanh hơn và an toàn hơn.
